بررسی ماهیت دیه
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
طلبه دوره دکتری رشته فقه و حقوق قضایی جامعه المصطفی
چکیده
ماهیت دیه به عنوان یکی از مسائل حقوقی از دیرباز مورد مناقشه حقوقداران بوده است. برخی دیه را دارای ماهیت صرفا جزایی دانسته، پاره‌ای نیز ماهیت دیه را از امور مدنی و حقوقی معرفی کرده‌اند و دسته سوم نیز قائل به تفصیل شده‌اند؛ با این توضیح که دیه در برخی موارد ماهیت جزایی و در بعضی موارد دیگر، ماهیت مدنی دارد. سرانجام دسته‌ی چهارم نیز ماهیت دوگانه جزایی و مدنی را برای دیه در تمام حالات و موارد آن پذیرفته‌اند.
اگر دیه ماهیت مدنی داشته باشد و به عنوان جبران خسارت برای زیان دیده در نظرگرفته شود به طور طبیعی، دیه به بزه‌دیده یا اولیای او به عنوان جبران خسارت پرداخت می‌گردد؛ اما اگر دیه ماهیت جزایی داشته باشد در زمرة مجازات‌ها قرار می‌گیرد و به عنوان کیفر بر مرتکب برای تنبیه و احساس درد و رنج وی اعمال می‌‌شود. روشن شدن ماهیت دیه پس از بررسی دیدگاه‌های مختلف در این باره به ما کمک می‌کند تا آثاری که مترتب بر هر نظریه هستند معلوم گردند. یکی از آثاری مهم معلوم شدن ماهیت دیه، بحث جواز اخذ خسارات مازاد بر دیه است که مورد مناقشه فراوان حقوقدانان قرار گرفته است.
اگر دیه ماهیت مدنی داشته باشد و به عنوان جبران خسارت برای زیان دیده در نظرگرفته شود به طور طبیعی، دیه به بزه‌دیده یا اولیای او به عنوان جبران خسارت پرداخت می‌گردد؛ اما اگر دیه ماهیت جزایی داشته باشد در زمرة مجازات‌ها قرار می‌گیرد و به عنوان کیفر بر مرتکب برای تنبیه و احساس درد و رنج وی اعمال می‌‌شود. روشن شدن ماهیت دیه پس از بررسی دیدگاه‌های مختلف در این باره به ما کمک می‌کند تا آثاری که مترتب بر هر نظریه هستند معلوم گردند. یکی از آثاری مهم معلوم شدن ماهیت دیه، بحث جواز اخذ خسارات مازاد بر دیه است که مورد مناقشه فراوان حقوقدانان قرار گرفته است.
کلیدواژه‌ها
)