فارغ التحصیل ارشد فقه وحقوق قضایی طلبه جامعة المصطفی العالمیه
چکیده
با توجه به روایات و نصوص شرعی، از دیرباز در سخنان عالمان اخلاق، فقه و کلام اسلامی، گناهان به کبیره و صغیره تقسیم شدهاند. در حالی که این تقسیمبندی در واقع یکی از مباحث اخلاقی است، آثار آن در سایر علوم دینی از جمله کلام نیز نمودار شده است؛ بنابراین، بحث پیرامون شناخت ماهیت و احکام گناهان کبیره و تعیین ضابطهای برای تشخیص آنها، برای ترتب آثار کلامی و اعتقادی از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا هدف این تحقیق، ارائه چارچوب کاربردی مناسب برای حل ابهامات اعتقادی و مباحثی نظیر تبیین حکم مرتکب کبیره از منظر مذاهب کلامی اهل سنت میباشد. بدیهی است سکوت دانشمندان اعتقادی و کلامی، به سبب ابهامات موجود در انطباق برخی مسائل اعتقادی، منجر به چالشهایی در عصر جدید شده و نیاز به بررسی و تحقیق در این موضوع را مبرهن میسازد. روش تحقیق پیش رو توصیفی-تحلیلی بوده و اندیشمندان اهل سنت، با توجه به آیات و روایات و نظرات علمای اهل سنت (گاه به ظاهر متفاوت) که راجع به حکم شخص مرتکب کبیره وجود دارد، به این نتیجه رسیدهاند: فرقه اباضیه، با ارتکاب اولین گناه، گناهکاران را شایسته زندگی دائمی در دوزخ میدانند؛ فرقه معتزله، آنان را خارج از هر دو محدوده ایمان و کفر میپندارند؛ اهل حدیث، مرتکب کبیره را بلاتکلیف میگذارند؛ و اشاعره و ماتریدیه، مرتکب را مؤمن مطلق میدانند.